اقدامات احتیاطی که باید قبل، در حین و بعد از تزریق واکسن COVID انجام دهید
۹مارس ۲۰۲۱- با مرحله دوم تزریق واکسن در کشور، مردم بسیار مشتاقتر به تزریق واکسن COVID-19، شده اند. مطمئناً واکسنهای COVID-19 با طیف وسیعی از چالش ها و عوارض جانبی همراه هستند، با این حال، متخصصان اتفاق نظر دارند که نباید منتظر یک واکسن خاص COVID-19 باشید، بلکه واکسیناسیون را به محض دسترسی انجام دهید. در این مقاله چند اقدام پیشگیرانه که برای کاهش عوارض جانبی می توانید قبل از تزریق، در روز تزریق و بعد از تزریق واکسن COVID انجام دهید، را شرح می دهیم.
قبل از تزریق
دقیقاً مانند هر واکسیناسیون دیگری، واکسنCOVID برای ایجاد ایمنی در برابر ویروس، به زمان نیاز دارد. دریافت دو دوز از واکسنCOVID با فاصله یک هفته یا ۱۵روز انجام می شود. اما فقط تزریق واکسن، محافظت شما در برابر ویروس کرونا را تضمین نمی کند. برای افزایش کارایی واکسن، باید چند کار دیگر انجام دهید. در اینجا مواردی ذکر شده است که شما باید قبل از واکسیناسیون انجام دهید و یا نباید انجام دهید.
به موقع بخوابید: اگر شما از کسانی هستید که قصد واکسن زدن دارید، باید در طی حداقل ۲۴ساعت قبل از آن یک خواب کافی شبانه را داشته باشد. کمبود خواب می تواند منجر به تغییر فرآیند های ایمنی مورد نیاز بدن برای تولید آنتی بادی شود. برای تولید تعداد کافی از آنتی بادی، خواب کافی بسیار حیاتی است.
ورزش کنید: در صورت امکان 2-3 روز قبل از دریافت واکسن ورزش کنید یا هر نوع فعالیت بدنی دیگری را انجام دهید. ورزش به حمایت از ایمنی شما بعد از دریافت واکسن کمک می کند.
با پزشک خود مشورت کنید: اگر شما جوان و سالم هستید، واکسینه شدن برای شما خطری ندارد. با این حال، اگر سن شما بالای ۴۵سال است و به بیماری های پزشکی قبلی و بیماری های دیگر مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری های کلیوی مبتلا هستید، بسیار مهم است که با پزشک خود مشورت کنید و از آنها بپرسید که آیا تزریق واکسن برای شما ایمن است یا خیر . حتی افرادی که از سرطان رنج می برند باید طبق توصیه های پزشک عمل کنند. افرادی که دیابت یا فشار خون دارند باید قبل از تعیین وقت دریافت واکسن، سطح قند خون و فشار خون خود را در محدوده ی طبیعی کنترل کرده باشند. به گزارش وزارت بهداشت هند، مبتلایان به هموفیلی باید این واکسن را “تحت نظارت پزشک معالج خود” دریافت کنند.
در مورد داروهای مصرفی خود با پزشکتان مشورت کنید: اگر شما تحت درمان با داروی خاصی هستید که می تواند احتمال بروز واکنش آلرژیک را افزایش دهد، باید مصرف آن را متوقف کنید. به بیمارانی با سابقه ی شروع فوری یا تأخیری آنافیلاکسی یا واکنش آلرژیک به محصولات دارویی، مواد غذایی، یا درمان های تزریقی، توصیه شده است، که واکسن را دریافت نکنند.
از مصرف استروئیدها خودداری کنید: از مصرف استروئیدها یک هفته قبل از واکسیناسیون خودداری کنند. شما نباید یک هفته قبل از واکسیناسیون یا بلافاصله پس از واکسیناسیون، مصرف داروهای استروئیدی را شروع کنید، زیرا استروئیدها التهاب را شدیدا سرکوب می کنند و این اثر ضد التهابی می تواند در توانایی بدن شما برای ایجاد یک واکنش خوب به واکسن و محافظت از شما تداخل ایجاد کند. اگر برای تزریق واکسن نوبت دارید یا یک هفته قبل واکسینه شده اید، باید به پزشک خود اطلاع دهید. با داشتن این اطلاعات، آنها می توانند از تجویز استروئید یا داروهایی که پاسخ ایمنی شما را سرکوب می کنند، جلوگیری کنند. اگر از قبل از استروئیدها یا سایر داروها استفاده می کنید، مصرف آنها را قطع نکنید، مگر اینکه ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی از شما بخواهد.
از داروهای مسکن استفاده نکنید:متخصصان اتفاق نظر دارند که قبل از دریافت واکسنCOVID ، نباید مسکن های بدون نسخه مانند Tylenol یا ایبوپروفن، را مصرف کنید. این داروها می توانند اثر واکسن را کاهش دهند. ایبوپروفن یک داروی ضد التهاب است، که تلاش واکسن را برای آموزش سیستم ایمنی بدن برای واکنش به ویروس با افزایش التهاب، ناکام می گذارد. هنگامی که افراد پس از دریافت واکسن، دچار عوارض جانبی می شوند (مانند درد بازو ، لرز و درد عضلانی) به این دلیل است که سیستم ایمنی بدن در حال یادگیری ساخت آنتی بادی های خاص ویروس یا ویژگی های ویروسی است و احتمالا شما نمی خواهید سرعت این یادگیری را با استفاده از چیزی مانند ایبوپروفن که قبلاً مصرف کرده اید، کاهش دهید NSAID ها ) Advil، Motrin ( ممکن است پاسخ آنتی بادی به واکسن هایCOVID-19 را کاهش دهند.
رژیم غذایی سالمی داشته باشید: کارشناسان بر این باورند که تغذیه ی سالم و سالم غذا خوردن قبل از دریافت واکسنCOVID از اهمیت بالایی برخوردار است، به دنبال آن داروهای معمول نیز باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
افرادی که به ویروس کرونا مبتلا هستند یا از پلاسمای خون یا آنتی بادی مونوکلونال استفاده می کنند، نباید واکسن بزنند: افرادی که به ویروس کرونا آلوده شده اند و یا تحت درمانCOVID به صورت پلاسما درمانی یا آنتی بادی مونوکلونال قرار دارند، باید از دریافت واکسن خودداری کنند.
روز واکسیناسیون
در روز تزریق، در مکان و زمان مقرر برای دریافت واکسن حضور پیدا کنید، هر گونه تاخیر موجب اختلال در برنامه های واکسیناسیون دسته جمعی می شود. این روزها تأکید زیادی بر موضوعاتی شده است که روزهای قبل از واکسیناسیونCOVID نباید انجام داد. موارد زیادی وجود دارد که متخصصان توصیه می کنند که برای افزایش کارایی واکسن انجام ندهید. ما در اینجا همچنین چند کار مهم را که باید انجام دهید به شما توصیه می کنیم.
هیدراته بمانید: نوشیدن روزانه ی آب به سلامت کلی شما کمک می کند و می تواند از کمبود آب بدن جلوگیری کند. تقریبا ۷۰درصد بدن شما از آب تشکیل شده است که از چند جهت به سیستم داخلی ما کمک می کند. نوشیدن مقدار زیادی آب قبل از دریافت واکسن می تواند به تفکر واضح کمک کند و از تغییر شدید روحیه و خلق و خوی شما جلوگیری نماید، این موارد در صورت کم آبی شایع هستند. آب نه تنها برای سلامت روزمره مهم است، بلکه می تواند به مدیریت یا حتی جلوگیری از هرگونه ناراحتی ناشی از واکسن کمک کند. اگر با کمبود آب مواجه باشید، ممکن است دچار سرگیجه و یبوست شوید که می تواند عوارض جانبی خفیف ناشی از واکسن را تشدید کند.
غذای مقوی بخورید: تغذیه سالم و هیدراته ماندن باید بخشی از برنامه ی روزمره هر فردی باشد. این دو کار اساسی، کارهایی هستند که هر فردی باید برای اطمینان از سلامت و تندرستی خود انجام دهد که البته قبل از دریافت واکسن COVID از اهمیت بیشتری برخوردار است. همانطور که همه ما می دانیم، واکسن کرونا ویروس ممکن است منجر به عوارض جانبی خفیف مانند درد ، تورم ، لرز ، سردرد ، خستگی و تب شود. این علائم فقط نشان می دهد که واکسن در داخل بدن شما کار می کند و کاملا طبیعی است. مصرف غذای غنی از مواد مغذی در صبح ممکن است به مقابله با سرگیجه یا سردرگمی (lightheadedness) که ممکن است فرد پس از واکسیناسیون تجربه کند، کمک کند.
لباس مناسب بپوشید: وقتی برای تزریق واکسن مراجعه می کنید، مطمئن شوید که لباس مناسبی پوشیده اید. این بدان معنی است که لباسی بپوشید که به شما امکان می دهد به راحتی به قسمت بالای بازوی شما دسترسی داشته باشند.
برای واکسیناسیون از بازوی غیر غالب خود استفاده کنید: عارضه جانبی رایج هر واکسیناسیون درد در بازو است. بهمین دلیل شما باید از بازوی غیر غالب خود برای تزریق استفاده کنید زیرا در این صورت “اگر از تزریق احساس عوارض جانبی یا ناراحتی کنید، حداقل در فعالیت های روزمره شما تداخل ایجاد نمی کند.”
پس از واکسیناسیون
مراقبت های بعدی برای روزهای بعد از واکسن COVID شما شامل مواردی فراتر از مقابله با هرگونه عوارض جانبی خفیفی است که ممکن است تجربه کنید.
تصویر کارت واکسیناسیون خود را به صورت آنلاین به اشتراک نگذارید: اگرچه ممکن است وسوسه شوید که خبر دریافت واکسن خود را به اشتراک بگذارید، اما در مورد آنچه که بصورت آنلاین ارسال می کنید مراقب باشید. کمیسیون بهداشت در مورد ارسال کارت واکسیناسیون در شبکه های اجتماعی به دلیل داشتن اطلاعات شخصی، هشدار داده است.
از مصرف الکل خودداری کنید:پزشکان توصیه می کنند که جشن خود برای دریافت واکسن را با مصرف نوشیدنی الکلی در روز اول به تاخیر اندازید. اگرچه اطلاعات محدودی در مورد استفاده از الکل و اثربخشی واکسن COVID-19 وجود دارد، اما متخصصان احتیاط را توصیه می کنند. برخی کارشناسان در مورد تداخل مصرف الکل و واکسن کرونا هشدار داده اند. آنها می گویند، استفاده از الکل در زمان تزریق واکسن COVID-19، ممکن است بر پاسخ ایمنی افراد تأثیر بگذارد، افراد باید مدتی قبل و بعد از تزریق واکسن کرونا از مصرف الکل خودداری کنند. بر همین اساس، کارشناسان در روسیه و انگلستان هشدار داده اند که افراد باید قبل از واکسیناسیون علیه ویروس کرونا، برای مدتی کوتاه از نوشیدن الکل خودداری کنند. با این حال، متخصصان در ایالات متحده می گویند مصرف مقادیر متوسط یا کم الکل تاثیری در پاسخ ایمنی بدن نخواهد داشت. اما به طور کلی، در زمان واکسیناسیون و برای سلامتی عمومی باید از مصرف زیاد مشروبات الکلی و الکل خودداری شود.
گروهی از محققان به رهبری دکترMessaoudi، در طی تحقیقات خود اثر شگفت انگیزی از مصرف متوسط الکل یافتند. دکتر مسعودی می گوید: نوشیدن مقدار متوسطی نوشیدنی الکلی – یک وعده ی سروینگ الکل در روز برای زنان و دو وعده ی سروینگ در روز برای مردان – می تواند التهاب را کاهش دهد و پاسخ ایمنی به واکسن ها را افزایش دهد. ما انتظار نداشتیم که در مطالعه خود چنین چیزی را ببینیم، اما هم در انسان و هم در حیوانات ، مقدار کمی الکل فوایدی دارد. با نوشیدن مقادیر بیشتری الکل، فراتر از این مقدار، تأثیرات منفی بشدت افزایش می یابد) منحنیJ شکل(.
نشان داده شده است که مصرف زیاد الکل، چه برای مدت طولانی و چه اعتیاد به نوشیدن زیاد الکل ، خطر ابتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد را دو برابر می کند، عارضهCOVID-19 که تنفس را دشوار می کند. اثرات الکل بر غشای سلول و متابولیسم توضیحات احتمالی برای افزایش این خطر هستند، اما توانایی الکل در مداخله در بلوغ ماکروفاژها نیز می تواند دلیل دیگر آن باشد. ماکروفاژها گلبولهای سفید خون تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن هستند که ویروس ها و سایر مواد خارجی را که در بدن با آنها مواجه می شوند، می بلعند. وقتی ماکروفاژها مختل می شوند – مانند زمان مصرف زیاد الکل – اولین خط دفاعی بدن شما در برابر عفونت تحت تأثیر قرار می گیرد.
دکتر مسعودی می گوید: “الکل سلول های ایمنی را دوباره برنامه ریزی می کند تا واسطه های التهابی زیادی ایجاد کند و یک تن سیتوکین بسازد، که در این صورت دیگر سیستم ایمنی قادر به پاک کردن عوامل بیماری زا یا فعال کردن سایر سلولهای ایمنی برای انجام وظایف خود نیست.”
در صورت نیاز از مسکن های بدون نسخه استفاده کنید: هرگونه عوارض جانبی واکسن که شما تجربه می کنید، موقت هستند. برای درمان آنها نیازی به انجام کار خاصی نیست مگر اینکه به شدت آزار دهنده باشند. اگر به عفونت COVID-19 مبتلا شده اید و در بدن شما آنتی بادی ایجاد شده باشد، به احتمال زیاد با تزریق اولین دوز واکسن یک واکنش را خواهید داشت. اگر قبلا به COVID مبتلا نشده باشید، به احتمال زیاد با واکسن دوم یک واکنش خواهید داشت. اما بعضی افراد هیچ واکنشی نشان نمی دهند. غالبا علائم شما بعد از تزریق دوز دوم واکسن COVID-19 بدتر است. در عرض ۲۴ساعت از دریافت آن، ممکن است ترکیبی از لرز ، سردرد ، تب ، خستگی ، دردهای عضلانی و درد و تورم در محل تزریق را تجربه کنید. گرچه این عوارض جانبی موقتی هستند، اما خیلی خوشایند نیستند. گرچه متناقض به نظر می رسد، اما عوارض جانبی نشانه واکنش صحیح سیستم ایمنی بدن به واکسن است. قبل از واکسن زدن توصیه شده بود که از مصرف مسکن خودداری کنید، اما اگر بعد از تزریق احساس درد و ناراحتی در بازوی خود داشتید، متخصصان می گویند که مصرف دارویTylenol یا ایبوپروفن بی خطر است. کیسه ی یخ نیز می تواند به کاهش این عوارض در محل تزریق کمک کند.
خود را از نظر هرگونه واکنش آلرژیک کنترل کنید: اگر واکسن COVID را دریافت کرده اید، تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید تا از نظر عوارض جانبی یا واکنش های جانبی احتمالی ناشی از واکسن کنترل شوید.
در صورت وجود عوارض جانبی، دچار هراس نشوید: اگر احساس ناراحتی یا واکنش های آلرژیک خاص، همراه با درد، خارش ، تب یا خستگی، کردید دچار وحشت و هراس نشوید، بلکه آرام باشید. اینها برخی از روشهایی است که سیستم ایمنی بدن شما نسبت به واکسن واکنش نشان می دهد.
هنوز باید ماسک بزنید و فاصله اجتماعی را رعایت کنید: پس از واکسیناسیون، باید همیشه ماسک خود را بپوشید. فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنید و اقدامات بهداشتی را ادامه دهید. دستان خود را بشویید و سطوح مکرر لمس شده را ضد عفونی کنید.
به دنبال دستورالعمل های مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها باشید:در اوایل ماه مارس، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) در دستورالعمل های COVID-19 خود تجدید نظر کرد تا به افرادی که کاملا واکسینه شده اند(دو دوز را دریافت کرده اند)، اجازه دهد در داخل خانه و در گروه های کوچک بدون ماسک صورت معاشرت کنند. با این حال، افراد واکسینه شده باید همچنان در خارج و در فضای عمومی ماسک بزنند، به این دلیل که هنوز خطر سرایت ویروس به دیگران وجود دارد.
سایر مواردی که لازم است از آن اطلاع داشته باشد
هنگامی که واکسن های کرونا تأیید شدند، تمام آنچه که محققان بررسی می کردند این بود که آیا از ابتلا به بیماری COVID جلوگیری می کنند. اما اکنون، محققان به طور قطع نمی دانند که شما کاملاً محافظت شده اید یا فقط از بیماری علامتی در امان هستید.
افراد چاق و بزرگسالان نیز باید پس از واکسیناسیون احتیاط کنند. مطالعات نشان داده اند که چاقی و سن هر دو عواملی هستند که می توانند کار بدن را برای داشتن یک پاسخ ایمنی قوی و برخورداری از ایمنی کامل سخت تر کنند.
استفاده از ماسک و سایر دستورالعمل های CDC به دلیل گردش COVID-19 هنوز ضروری است. در حالی که برخی تحقیقات نشان داده است که واکسنهای فعلی در برابر نوع B.1.1.7 موجود در انگلستان موثر هستند، اما در مورد اثربخشی انواع مختلفی که از آفریقای جنوبی و برزیل نشات گرفته اند، اطلاعات کمتری در دست است.
مواردی از واکنش شدیدتر بعد از تزریق دوز دوم بیانگر موفقیت در عملکرد واکسن است.
بهتر است از حرکات شدید با دستی که تزریق در آن انجام شده تا ۷۲ ساعت پس از تزریق، پرهیز کنید.
گفته شده است که واکسن مدرنا در افرادی که از بوتاکس استفاده کرده اند سبب تورم و التهاب می شود افرادی که از حجم دهنده های صورت یا بوتاکس استفاده کرده اند بعد از تزریق واکسن ممکن است تورم و التهاب را تجربه کنند. محققان معتقدند بروز این عوارض می تواند ناشی از یک واکنش ایمونولوژیک باشد. این عوارض با مصرف آنتی هیستامین و استروئیدها قابل درمان هستند.
عوارض واکسن کرونا در زنان بیشتر از مردان است. هنوز از تداخل و عوارض برخی واکسن ها با واکسن کرونا اطلاعاتی در دست نیست.
تاکید شده است که افراد دریافت کننده ی واکسن اسپوتنیک(روسی) نباید تا ۲ماه از مشروبات الکلی استفاده کنند.
توصیه شده است که واکسن استروزنیکا به افراد زیر ۳۰سال به دلیل برخی موارد بسیار نادر ایجاد لخته های خونی کشنده که آن را “ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ایمنی ناشی از واکسن ” (VITT)نامیده اند، تزریق نشود.
اطلاعات این مقاله تا تاریخ فعلی است، این بدان معناست که هنگام خواندن این اطلاعات ممکن است اطلاعات جدیدتری در دسترس باشد. برای آخرین به روزرسانی ها در موردCOVID-19 ، به صفحات رسمی اخبار ویروس کرونا در سایت مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها و سایت سازمان بهداشت جهانی مراجعه کنید.
ترجمه و گردآوری: ماندانا فرخی نیا
منبع:
https://www.verywellhealth.com/how-to-prepare-for-day-of-covid-19-shot-5116588
https://time.com/5953653/astrazeneca-vaccine-blood-clots-studies/